غذاهای سنتی در هر منطقه و قومی بخشی از آداب و رسوم مردم آن منطقه است . غذاها نیز مانند هر ویژگی و عادت فرهنگی ، از عوامل مختلفی در طول تاریخ یک قوم و در طی سال های متمادی شکل گرفته اند . این عوامل مختلف هریک به نوعی و در یک مقدار مشخص تاثیر گذار بوده اند . گاهی عوامل طبیعی و جغرافیایی و گاهی عوامل دیگری همچون روحیات یک قوم و سلیقه ی آنها تاثیر گذارتر بوده اند . اما در کل همه ی عوامل مختلف دست در دست هم داده و در طی سال ها و در یک روند تکاملی یک نوع غذای خاص را برای ما به میراث گذاشته است .

این عوامل را می توان در سه بخش کلی زیر می توان دسته بندی کرد :

-  شرایط طبیعی ، جغرافیایی و آب و هوا

این عامل به عنوان اولین و مهم ترین عامل در رژیم غذایی مردم هر منطقه به شمار میرود . زیرا انسان در سال های دور مواد اولیه پخت غذاها را از منابع طبیعی اطراف خود بدست می آورده و آنها را در پخت غذاها استفاده می کرده است . به عنوان مثال افرادی که در مناطق ساحلی زندگی می کنند بیشتر از غذاهای دریایی استفاده می کنند .

-   شرایط زندگی و روحیات مردم منطقه

این عامل که می توان به عنوان دومین عامل از آن نام برد ، شاید بتوان در داخل عامل اول نیز در نظر گرفت . چرا که شرایط زندگی انسان در یک منطقه به طبیعت اطراف او بستگی دارد ، اما انسان به عنوان یک موجود متفکر به طور کامل از طبیعت تاثیر نمی پذیرد و گاهی روحیات و سلایق مردم یک قوم ( که خود نیز موثر از عواملی چون عقاید ، مذاهب ، اتفاقات تاریخی ، اشخاص خاص و ... است ) عاملی دیگر در کنار عوامل طبیعی می شود . به عنوان نمونه مردمی که عشایر هستند و بیشتر از طریق شکار و دامپروری زندگی می کنند مطمئنا رژیم غذایی متفاوتی با مردمی دارند که در روستاها و شهرها زندگی می کنند .

- فرهنگ ها و اقوام همسایه

این عامل به عنوان سومین عامل در عادت غذایی مردم یک منطقه نیز بسیار تاثیر گذار است . این اثر در دو جهت قابل تامل است یکی از جهت تجاری ، یعنی مواد اولیه و منابع غذایی مختلفی که از طریق تجارت و بازرگانی در دسترس مردم یک منطقه قرار می گیرد و دیگری عادات و سلایق فرهنگ های اطراف است که به وسیله ی مردمشان منتقل می شود . گاهی این فرهنگ ها به صورت غالب بوده و تغییرات اساسی را در عادات یک قوم روی  می دهد . به عنوان مثال خوردن برنج شمال در  بین همه ی اقوام  ایران که در گذشته کمتر مرسوم بود .

مردم منطقه ی خلخال نیز همان طور که ذکرش رفت در معرض این عوامل بوده اند . شرایط خاص جغرافییایی و اقلیمی خلخال و منابع طبیعی متفاوت آن باعث تنوع غذایی در این منطقه شده است . تنوع قومی نیز عاملی دیگری شده است که سلایق مردم نیز متنوع تر و مختلف تر شود . وجود قوم های ترک و کرد و تات و تالش در همسایگی هم و طبیعت و آداب و رسوم مختلف باعث تنوع غذایی در این منطقه ی خال خالی شده است .

( سعید مدنی )

در ذیل این مطلب لیست غذاهای سنتی خلخال را درج کرده ، هر کدام از آنها را برای شما معرفی کرده و بررسی اجمالی روی آنها خواهیم داشت . شما همشهریان عزیز نیز می توانید نظرات خود را با ما در میان بگذارید .

با کلیک بر روی غذاهای مختلف به صفحه مربوطه بروید .