حمام تاریخی نصر

قدمت: قاجار
عرصه: 580 متر مربع
اعياني: 492 متر مربع

تاريخچه
اين بنا متعلق به دوره قاجار است و طبق تحقيقات محلي و مطالعه در کتب تاريخي (تاريخ گيلان و ديلمستان ،سيري در تاريخ آذربايجان و...)بدليل خشکسالي و قحطي حادث شده در سال 1228 در هرو آباد (خلخال) بعنوان بنائي عام المنفعه براي تامين نيازهاي اهالي محل بنا شده است.

توصيف معماري
حمام نصر خلخال که در جوار رود خانه نور علي چاي و در بافت بازار بنا گرديده است به دوره قاجار تعلق دارد و فرم معماري آن با تفاوت هاي جزئي از اصول کلي حمام هاي ايران پيروي ميکند که در نقشه آن به چشم مي خورد.
ورود به هشتي از طريق پيشخاني ميسر است که کف آن پايين تر از سطح خيابان مي باشد و با دو پله به سطح معبر ميرسد اين قسمت داراي دو ورودي مي باشد يک ورودي به هشتي که به عنوان فيلتري ما بين سربينه و فضاي بيرون عمل ميکند و ورودي ديگر با چرخشي به سربينه منتهي مي شود تا جلوي ديد مستقيم از ورودي به سربينه گرفته شود
دالاني نيز به ابعاد 1 / 16  × 1 / 4  متر در قسمت شمالي به صورت الحاقي به پلان بنا اضافه گرديده که اين فضا نيز به هشتي ورودي منتهي مي گردد اين راهرو از طريق سه دالان ارتباطي (ورودي ) در ارتباط با گرمخانه مي باشد به احتمال قوي اين دالان محل چال حوض حمام بوده است  سربينه داراي پلان مربع با چهار بازوي کناري ميباشدکه با کاربندي به بزرگي که به فرم کلاه درويشي مي باشد منتهي ميگردد پس از عبور از سربينه وارد مياندر و از آن طريق گرمخانه مي شويم.
اين بخش که به فرم هشت ضلعي مي باشد ، در ارتباط با فضا هاي خدماتي و خزنيه مي باشد. اتاق تنظيف که در سمت شمال گرمخانه قرار دارد با توجه به فرهنگ مردم و ماهيت اين فضا به گونه اي طراحي گشته که در حاشيه قرار گيرد و ديد مستقيم به داخل به وسيله گردش و پيچش جرزها شکسته شود سرويس بهداشتي نيز در ارتباط با مياندر ايجاد شده که دسترسي به آن هم از سربينه و هم از گرمخانه ميسر باشد
تون آتشدان و تاسيسات مورد نياز جهت گرم کردن آب در ضلع پشتي خزنيه بوده که بعدها تخريب گشته است

مشخصات سازه اي بنا :
پی سنگی با ملات آهکی و پایه های آجری به ضخامت 80 الی 100 سانتی متر می باشد و جرزها و ديوار هاي ضخيم اين حمام به وسيله سنگ و آجر با ملات آهک اجرا شده است پوشش سقف به صورت طاق و گنبد مي باشد که براي تبدل زمينه مربع به دايره جهت اجراي گنبد از کاربندي استفاده گرديده است
از قوسهاي مورد استفاده در طاقهاي اين بنا مي توان به پنج او هفت ، کليل ، گهواره اي وکشکولي اشاره نمود

تزئينات
اين حمام در قسمت سربينه داراي نقاشيهاي زبياي مي باشد که در حال حاضر با چند لايه گچ وسيمان سفيد پوشانده شده است در حال حاضر پنج لايه تزئيني در اين قسمت به چشم مي خورد که تنها لايه اول (اصلي )و لايه چهارم داراي ارزش هنري و تاريخي مي باشد از ديگر تزئينات مي توان به کاربندیهاي اجرا شده در سربينه و گرمخانه اشاره نمود

نوع مالکيت
آخرين مالک اين بنا خانواده ذکائي بوده اند اين حمام در سال 1381 توسط اداره ميراث فرهنگي خريداري گرديده و در حال حاضر جهت تبديل به اداره ميراث فرهنگي خلخال و موزه آثار باستاني در اختيار اين اداره مي باشد

اقدامات انجام گرفته بر روي بنا
عمليات رفع خطر و مرمت استحفاظي در اين بنا در  سال 1381 صورت پذیرفت و متاسفانه مرمت و بازسازی این بنا به هیچ وجه بصورت مناسب و اصولی انجام نگرفت

این بنا هم اکنون برای بازدید عموم آزاد است

بازگشت