خلخالیم؛ مسعود شیرعلی‌پور / طی چند روز گذشته برای دومین بار، از زبان رئیس اداره ثبت احوال و دیگری رئیس دانشکده علوم پزشکی خلخال می شنویم که جمعیت جوان خلخال رو به کاهش است و هر دو هم بر اساس آمار رسمی زاد و ولد به درستی به این نکته اشاره کرده اند ولی نکته اینجاست که آیا صرفا همین آمار ظاهری میتواند دلیل اصلی کاهش جمعیت جوان خلخال باشد؟

از مسئولین عزیز بابت گزارش آماری که در خصوص موالید خلخال و مقایسه آن با آمار سال گذشته ارائه نمودند، نهایت سپاس و قدردانی را داریم و این آمار همچنان به نگرانی های ما هم اضافه می‌کند، چرا که داشتن جمعیت بالا، یکی از مولفه‌های توسعه و رونق اقتصادی بالای منطقه است که خود همین عامل توسعه اقتصادی در توسعه سایر ارکان جامعه بسیار تاثیر گذار است.

مسئولین عزیز ما علت کاهش جمعیت جوان را ناشی از کاهش ازدواج، زادو ولد و ترویج فرهنگ تک فرزندی در بین اکثر خانواده‌ها میدانند که البته تاثیر گذار هستند ولی تنها این عوامل نیستند و چه بسا دلایل اصلی تر و مهمتر ماجرا که نیاز به مدیریت و دقت بیشتر باشد، همچنان بدون توجه باقی مانده و شرایط جمعیتی خلخال را روز به روز بدتر خواهد کرد.

ای کاش میتوانستیم آمار جمعیتی هر ساله خلخال را داشته باشیم تا در این بین میزان مهاجرت جوانان و نیروهای مولد منطقه را نیز داشته باشیم و در این اینصورت میتوانستیم با قاطعیت عنوان کنیم که تک تک عوامل به چه میزان در کاهش موالید خلخال تاثیر گذار هستند.

با کمی تحقیق میتوان متوجه شد که در اکثر خانواده های خلخال، جوانان و نیروهای بارور، بالاجبار و جهت اشتغال، مهاجرت کرده و حتی در صورت ازدواج و فرزندآوری، نقشی در افزایش جمعیت و آمار جمعیتی خلخال ندارند.

لذا بخشی از کاهش آمار موالید و ازدواج و نیروی جوان، ارتباط مستقیم با کاهش جمعیت به واسطه مهاجرت دارد.

خود مهاجرت اهالی خلخال نیز دلایل مختلف و متعددی دارد که شاید نیاز به یک پروسه تحقیق و بررسی مبسوط داشته باشد ولی اصلی ترین دلیل مهاجرت خلخالی‌ها نبود فرصت‌های شغلی کافی برای جوانان جویای کار منطقه است.

شرایط کنونی خلخال، نتیجه اتفاقات کوتاه مدت چند ساله اخیر نیست، همچنانکه اتفاقات مثبت برخی شهرهای پیشرو کشور هم نمیتواند حاصل یک اتفاق کوتاه مدت باشد؛ شرایط اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و حتی جغرافیایی حاکم بر خلخال، همچنین رفتار تک تک مسئولینی که در طی 50 سال اخیر برای این منطقه تصمیم گرفته اند، در ایجاد شرایط کنونی خلخال تاثیر گذار بوده است. حتی رفتار تک تک شهروندان و اهالی منطقه در ایجاد شرایط کنونی دخیل بوده است؛ وقتی طوماری از طرف برخی جریان‌ها جهت تخریب یک همشهری آبرومند امضاء و به مرکز استان گسیل می‌شود تا مدیر کل نشود! یا با وجود تلاش‌های بی دریغ تیمسار محمدی‌فرد، طوماری نگارش و مانع از احداث پادگان افسری در خلخال شد یا وقتی برخی افراد منافع فردی و کوتاه مدت انتخاباتی خود را ارجح بر توسعه عمومی منطقه دانستند،‌ باید هم بعد از گذشت 30 سال،‌ کاسه چه کنم چه کنم دست بگیریم. وقتی در برهه هایی جوانان منطقه را با گزینش های سخت گیرانه و غیرمنصفانه از ورود به دانشگاه‌ها و استخدام های دولتی حذف کردیم، باید هم شاهد مهاجرت های گسترده می بودیم و باید هم الان از عدم وجود نیروهای تاثیرگذار و زبده در مناصب استانی و کشوری گله‌مند باشیم.

البته درج موارد بالا به این معنی نیست که در منطقه خلخال اقدامات خوبی صورت نگرفته است ولی ماحصل و برآیند اتفاقات خوب و بد منجر به شرایط کنونی شده است و این نشان میدهد وزن اتفاقات بد بیشتر بوده است.

در برهه ای در حالیکه در کمتر شهری در کشورمان، دانشگاه وجود داشت، با درایت مسئولین وقت خلخال و همراهی اهالی، فرهنگیان و ریش سفیدان و در اتفاقی تاریخی دانشگاه آزاد و پیام نور و سراسری در این شهر ایجاد شد طوریکه خلخال به شهر دانشگاهی استان معروف شد و حضور چندهزار نفری دانشجویانی از سراسر کشور باعث رونق اقتصادی در منطقه شد ولی متاسفانه در ادامه با ایجاد شعبه های مختلف دانشگاهها در جای جای کشور، دانشگاه‌های خلخال به دانشجویان بومی محدود شدند و عملا تاثیرگذاری سابق خود در اقتصاد شهر را از دست دادند.

متاسفانه یکی از دلایلی که همواره برای خلخال مشکل ساز بوده است، اختلافاتی بوده است که بین مسئولین رده بالای شهرستان خلخال روی داده است، در حالیکه سایر شهرها در تلاش بودند تا برای خودشان امتیازات و امکاناتی فراهم کنند، نهایت تلاش مسئولین ما این بوده است که بتوانند تغییرات نیروی انسانی منطقه را مدیریت کنند و به واسطه همین طرز فکرها، اکثر مواقع مسئولین خلخال، موقتی و کوتاه مدت بوده‌اند و همین باعث شده است، خیلی مواقع تصمیمات بلند مدت هم برای منطقه گرفته نشود و برنامه ریزی های اصولی و بلند مدت هم برای توسعه منطقه نداشته باشیم و مسئول مربوطه صرفا به صرف وقت و گذران چند صباحی از خدمت خود در این منطقه فکر کند.

البته باز هم تاکید میکنم درج سطور بالا به این معنی نیست که خدمات و کارهایی در خلخال صورت نگرفته است، در برهه‌ای سند توسعه خلخال با توجه به آمایش سرزمینی منطقه و توسط اساتید فن به نگارش در‌آمده است که کاری ارزشمند بوده است ولی هنوز در عمل نتوانسته ایم کاری کنیم، تمرکز بر زیرساخت‌های اساسی از جمله جاده ها و راه‌های ارتباطی و تلاش در ایجاد پست 230 کیلوولت برق بعنوان زیرساخت کارخانجات بزرگ از جمله اقدامات بسیار خوبی بوده است که صورت گرفته است ولی برخی مواقع باعث شده نسبت به بقیه اولویت‌ها غافل باشیم؛ حتی در برهه‌هایی نمایندگان خلخال و کوثر در مجلس، توانسته اند اعتبارات ملی بسیار خوبی را برای منطقه اخذ کنند که در نوع خود بسیار حائز اهمیت و کارگشا بوده است، ولی متاسفانه با یک تغییر مدیریت در منطقه و یا جایجایی نماینده شاهد بوده ایم که کارها سلیقه‌ای به سمت رفتارهای غیرکارشناسی پیش رفته و اقدامات و کارهای انجام شده‌ی گذشته از بین رفته و به نقطه صفر رسانیده شده است و این وسط فقط اهالی شریف و مظلوم منطقه بوده اند که متضرر شده اند.

چه بخواهیم و چه نخواهیم در هر کدام از انتخابات (ریاست جمهوری یا مجلس )، روالی که اتفاق افتاده، این بوده است که منطقه برای مدتی راکد شده و سپس با تیم مدیریتی جدید، ادامه حیات میدهد، برنامه ها و پروژه های منطقه از سر گرفته میشود و با توجه به سلیقه و نگرش مسئولین وقت، امکان دارد برخی پروژه‌های حیاتی منطقه دوباره تقویت شده ادامه پیدا کنند و یا برخی پروژه ها به کل خوابانیده شوند چون به مذاق دوستان حاکم خوش نیامده اند و بسیاری مواقع همین رفتارهای ابتدایی و نادرست برخی مسئولین وقت منطقه بوده است که باعث شده، منطقه ما درجا بزند و عمر پروژه های نیمه تمام خلخال سر به فلک بکشد.

پروژه های ملی انگشت شماری که برای منطقه ما مصوب شده است، طی زحمات فراوان و در دوره‌های مختلف مجلس، هفت خوان رستم را طی کرده اند تا بتوانند در کتاب بودجه سالانه ثبت و اعتباری برای آنها لحاظ شود، تمامی این موارد با انجام مطالعات دقیق و کارشناسی صورت گرفته و بابت مطالعه تک تک آنها وقت و هزینه زیادی صرف شده است و در ادامه بابت اجرای قسمت‌هایی از پروژه نیز هزینه‌های هنگفتی از بیت المال صرف شده است، لذا هیچ مسئول و نماینده‌ای حق ندارد با اعمال سلایق شخصی و بهانه ‌های واهی از انجام ادامه آنها سر باز بزند و اهالی شریف منطقه را از مزایای اتمام و بهره برداری پروژه های حیاتی منطقه محروم کند و یا با اتلاف وقت، شیرینی بهره برداری به موقع آنها را در کام ملت تلخ کند.

با توجه به تغییرات و جابجایی‌های متعدد و سریعی که در سیستم مدیریت شهرستان روی می دهد، میتوان به این نتیجه رسید که برای بهبود امور در این منطقه، در نهایت این ما اهالی خلخال هستیم که باید با ایجاد ساز و کاری، از مسئولین و نماینده بخواهیم چه کاری انجام دهند و چه کاری انجام ندهند، لذا اگر درخواست های ما مبتنی بر واقعیت و بر اساس مطالعات اصولی و علمی و طبق آمایش سرزمینی باشند، در درازمدت نیز منجر به توسعه منطقه خواهند شد و مسئولین هم موظف به اجرای آنها هستند و نمایندگان هم باید ملزم شوند، در جهت تحقق آنها تلاش کنند؛ در غیر اینصورت فعلا باید سرنوشت خودمان را به اما و اگرها بسپاریم و همچنان باید منتظر فرصت سوزی ها باشیم و همچنان باید با حسرت نظاره گر مهاجرت جوانان، نخبگان و نیروهای مولد منطقه مان باشیم و همچنان باید حسرت بخوریم . . . !

مطالب مرتبط :

سرشماری سال 1395، آزمونی جدی برای مسئولین شهرستان خلخال