يكي از هزاران سندي كه گواه مردم اديب و فرهنگ دوست خلخال مي باشد جهت استحضار سرپرست ميراث فرهنگي خلخال ارائه مي گردد. كشف و معرفي اين آثار به عهده كدام ارگان مي باشد ؟

یکی از این اسنادی که جزو میراث فرهنگی خلخال است و مطمئنا مثل خیلی از این آثار هنوز به نام خلخال به ثبت نرسیده ، کتاب قاعده ی زبان تركي است که در سال 1289 هـ.ق  توسط عبدالعلي بن ميرزا فضلعلي خلخالي نوشته شده است ( حدود 140 سال پیش ) و اخیرا این کتاب توسط موسسه انتشارات یاران در تبریز ، چاپ و منتشر شده است .

کتابی که در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران ( اردیبهشت 88 ) عرضه شده بود

نسخه خطی مذکور در کتابخانه مجلس شورای اسلامی به شماره ی ثبت 61857 / 8256 محافظت می شود .

کتابدار کتابخانه آنرا " قواعد زبان ترکی " و در شناسنامه کتب خطی ، " دستور زبان ترکی " نامیده است . شماره طبقه بندی آن 5694 و شماره میکروفیلم 5826 است .

قطع جلد 11 * 5 / 17 است و 81 برگ ( 162 صفحه ) دارد . نوع جلد ، تیماج مشکی و نوع خط ، نستعلیق است .

صفحه نخست نسخه خطی

مولف رساله خود را عبدالعلی بن فضلعلی خلخالی الاصل و تبریزی المسکن معرفی می کند و کتاب خود را قاعده زبان ترکی نام می نهد . از فحوای کلام عبدالعلی خلخالی بر می آید که پدرش اهل فضل و ادب بوده و او را " میرزا فضلعلی " می نامد . از زندگانی او فعلا چیزی نمیدانیم ، این قدر هست که وی در روزگار ولایتعهدی مظفرالدین شاه قاجار ، در تبریز ساکن بود و به علم و ادب اشتهار داشته و ظاهرا از سوی ولیعهد برای نگارش مطالبی در قاعده ی زبان ترکی دعوت شده است . نویسنده  اطلاعات مبسوط ادبی دارد و به ویژه به ادبیات عرب و صرف و نحو زبان عربی مسلط است . ترکی زمان خود را " ترکی جدید " می نامد . و این نشان می دهد که با متون ترکی قدیم ، از قبیل متون اویغوری و جغتایی نیز آشنا بوده است .

...

تاریخ تالیف کتاب 1289 هجری قمری است که به تصریح خود ، آن را به سفارش " آقا میرزا رضا " صدر اعظم و پیشکار مظفر الدین شاه ، در تبریز تالیف کرده است و آن را " چند ورقی در قاعده زبان ترکی " می نامد و می گوید ، گرچه اشتغالات زیاد داشته است و " در موسم حرکت و ارتحال " بوده است ، بدون مراجعه به منابع مکتوب آن را تالیف کرده است .

کاتب این نسخه ، محمد علی منشی نام دارد که آن را در سال 1289 هجری قمری ، یعنی در همان سال تالیف استنتاخ کرده است .

صفحه آخر نسخه خطی

در ضمن این پست در قسمت میراث فرهنگی سایت خلخالیم ، درج می گردد

تدوین و گردآوری عکس و مطلب : آقای صمد معبودی و مدیریت سایت