به عبارت ديگر، اوراق قرضه يک قرارداد رسمي براي بازپرداخت پول قرض گرفته شده، به اضافه بهره آن در فواصل زماني ثابت و تعيين شده و در واقع مانند استقراضي مي باشد که در آن ناشر، قرض گيرنده و خريدار اوراق قرضه، وام دهنده و کوپن ها نيز بهره مي باشند. اوراق قرضه براي قرض گيرنده (ناشر) اين امکان را فراهم مي آورد تا از منابع خارجي با سررسيد طولاني تامين مالي شوند و در زماني که ناشر دولت باشد مي تواند مخارج جاري خود را از اين طريق تامين کند .

اوراق قرضه توسط ناشران ذي صلاح عمومي، موسسات اعتباري، شرکت ها و موسسات فرامليتي در بازارهاي اوليه منتشر مي گردند و رايج ترين روش براي انتشار آن، طريقه تعهدي مي باشد. در روش تعهدي يک يا بيش از يک بانک يا بنگاه، پس از تشکيل يک اتحاديه، يک سري کامل از اوراق قرضه منتشره را از ناشر مي خرند و سپس خود راسا نسبت به فروش آن به سرمايه گذاران اقدام مي کنند. يک شرکت بيمه اي نيز ريسک عدم امکان فروش اوراق منتشره به خريداران را برعهده مي گيرد. البته اوراق قرضه دولتي عموما به مزايده گذاشته مي شود.

همچنين به موجب قانون تجارت، ورقه قرضه ورقه قابل معامله‌اي است که معرف مبلغي وام است با بهره معين که تمامي آن يا اجزاء آن در موعد يا مواعد معيني بايد مسترد گردد. براي ورقه قرضه ممکن است علاوه بر بهره حقوق ديگري نيز شناخته شود.

انواع اوراق قرضه

1- اوراق قرضه تضمين شده:

نوعي اوراق قرضه است که بخشي از اموال و ماشين‌آلات شرکت به عنوان پشتوانه بازپرداخت آنها، مورد وثيقه قرار مي‌گيرند.

2- اوراق قرضه تضمين نشده:

در اين نوع اوراق قرضه وثيقه‌اي به عنوان پشتوانه مورد استقاده قرار نگرفته و اعتبار و توان مالي شرکت در فروش اين اوراق از اهميت زيادي برخوردار مي‌باشد.

3- اوراق قرضه سريال:

نوعي اوراق قرضه است که در يک تاريخ معين صادر ولي در سررسيدهاي متفاوتي بازپرداخت مي گردند.

4- اوراق قرضه قابل بازخريد:

اين نوع اوراق قرضه داراي قابليت بازخريد قبل از سررسيد را دارا مي‌باشند. در عمل اين اتفاق زماني رخ خواهد داد که ارزش بازار اينگونه اوراق از ارزش اسمي آن بيشتر باشد.

5- اوراق قرضه قابل تبديل:

چنانچه اوراق قرضه قابل تبديل به سهام باشد از آن به عنوان اوراق قرضه قابل تبديل نام مي‌برند.

ويژگي هاي اوراق قرضه

1. سند بستانکاري : دارنده اوراق به عنوان بستانکار حق دريافت  اصل و بهره آن را دارد ولي هيچ مالکيتي در شرکت ندارد.

2. تاريخ سر رسيد .

3. ارزش اسمي .

4. اولويت : اگر شرکت منتشر کننده اوراق قرضه ورشکست شود و دارندگان اوراق در رابطه با دريافت اصل و فرع خود بر صاحبان سهام عادي حق تقدم دارند.

5. وثيقه : معمولا انتشار اوراق قرضه با وثيقه همراه است (مثلا زمين و ساختمان شرکت وثيقه اوراق باشد.)

6. حق راي : دارندگان اوراق قرضه در تصميم گيري هاي شرکت حق راي ندارند،مگر در صورت عدم رعايت شرايط قرارداد  قرضه که مي توانند بر فعاليت هاي شرکت اعمال کنند.

7. امين دارندگان اوراق : شخص سوم طرف قرارداد است که به نمايندگي از طرف دارندگان اوراق قرضه براي اجراي تعهدات شرکت نظارت مي کند.

8. نرخ بهره : در گذشته اوراق داراي بهره ثابت بوده ولي اکثر اوراق جديد نرخ بهره شناور (متغيير با توجه به نرخ بهره ساير اوراق رايج در بازار) هستند.

واحد اندازه گيري قيمت و بهره اوراق قرضه :

قيمت اوراق قرضه بر مبناي ارزش اسمي آن ها بيان مي شود.و براي بيان تغييرات قيمت آن از  سيستم واحد و يک صدم استفاده مي شود.

براي بيان نرخ بهره اوراق از سيستم اعشاري استفاده مي کنند.

اوراق قرضه با نام و بي نام:

در اوراق قرضه با نام،اسم و آدرس صاحب ورقه در دفاتر شرکت انتشار دهنده ثبت مي شود و نقل و انتقال آن در صورتي ميسر است که صاحب آنها اسناد و مدرک انتقال را امضاء کند.

اوراق قرضه بي نام معمولا متعلق به دارنده آن است و مالکيت آن در جايي ثبت نمي شود و تغيير مالکيت آن از طريق دست به دست شدن اوراق است.

اوراق قرضه با نرخ بهره صفر:

دارندگان اين اوراق ، پولي بعنوان بهره دريافت نمي کنند و به همين دليل اين نوع اوراق به صورت تنزيلي و به قيمت کمتر از ارزش اسمي فروخته مي شود،اين اوراق براي سرمايه گذار  و انتشار دهنده جالب است زيرا سرمايه گذار مجبور به سرمايه گذاري مجدد وجه دريافتي خود نيست و شرکت انتشار دهنده نيز تفاوت بين ارزش اسمي و قيمت فروش را به روش خط مسقيم مستهلک مي کند و آن را بعنوان هزينه بهره سال (بدون پرداخت بهره)از درآمد مشمول ماليات خود کسر مي کند.

ارسال مقاله : آرمین تقی زاده